Osmanlı Devrinde Hoca Nüfuzu, “Tarihi Sevdiren Adam” ismiyle tanınan ve çalışmalarını Osmanlı Devleti üzerinde yoğunlaştıran Ahmet Refik Altınay’ın kaleme aldığı en önemli eserlerden biridir. Altınay’ın, devrin önemli ve tarihî hadiselerini konu alan eserlerinin sayısı yüz elliyi geçmektedir. Bu dönemde başka birçok mühim hadiseler de yaşanmasına rağmen yazar, sadece muhtevaya başlık olan “Osmanlı Devrinde Hoca Nüfuzu”nu anlatmış; mevzu dışında kalan birçok hadiseyi diğer eserlerinde zikretmiştir.

Osmanlı Devrinde Hoca Nüfuzu, Osmanlı padişahlarından, Sultan Üçüncü Murad (1574-1595) ve Sultan Üçüncü Selim (1789-1807) arasındaki yaklaşık 233 senelik döneme ait hadiselere ışık tutmaktadır. Yazar bu eserde, Kadılardan, Şeyhülislâm makamındaki ulemaya kadar, âlim mertebesindeki bazı hocaların bu dönemde, devlet işlerine yaptıkları bir takım siyasî müdahaleler ve bu müdahalelerin halk ve devlet üzerindeki menfi etkilerini anlatmaktadır. 17. yüzyıldan itibaren, arpalık ve makam uğruna padişahları tahttan indirmek, isyan çıkartmak, kendi çıkarlarına uygun fetvalarla devletin giderek bozulmasına yol açmaktan çekinmeyen ulemanın; idareyi elinde tutmak için nasıl pervasızca asli vazifesinden uzaklaştığını bu eserde daha yakından göreceksiniz.