Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak, adından da anlaşılacağı üzere, Gökalp’ın en temel onulardaki fikirlerini söylediği önemli eserlerinden biridir. Onun fikir dünyasına girişi bu eser ile yapılmalıdır. 21. yy’ı yasadığımız şu günleri (de) anlattığı bu küçük hacimli eser içinde serdedilen fikirlerden neredeyse mazide kalmış olanı yoktur. 100 sene öncesinin aydını olarak Gökalp bizim gündemimizi konuşmaktadır.
Neler söylüyor Cumhuriyetin ve Türkçülüğün fikir babası? Öncelikle demokrasiyi, yani halkın kendisini yönetmesini yüceltiyor ve göklere çıkartıyor. Tepeden inmeci Fransız değil, tepeye çıkmacı Anglo-Sakson geleneğine dikkat çekiyor. Düşünce, özellikle de basın hürriyetinin en azami seviyede korunması gerektiğini söylüyor. Ulus devletin fikri bir tercih değil, tarihi bir zorunluluk olduğunun altını çiziyor.